Nước ối là gì và những điều cần lưu ý cho mẹ bầu

Nước ối đóng vai trò vô cùng quan trọng trong sự tồn tại và phát triển của thai nhi. Khi xét nghiệm thai nhi mẹ cần đọc kỹ các chỉ số về nước ối để biết lượng nước ối như nào là dư ối, thiểu ối và bao nhiêu ml là đủ cho sự phát triển tốt nhất của bé yêu trong bụng mẹ. Cùng tìm hiểu kỹ hơn qua bài viết dưới đây nha mẹ!

Nước ối là gì?

Nước ối là chất dịch trong và có màu vàng nhạt, nước ối bao quanh thai nhi tạo điều kiện lý tưởng để thai nhi phát triển an toàn trong suốt thai kỳ. Nước ối xuất hiện trong khoảng từ 12 – 28 ngày sau khi thụ thai, được hình thành từ 3 nguồn chính là thai nhi, màng ối và máu mẹ.

1. Nguồn gốc từ thai nhi

Từ giai đoạn sớm của thai kỳ, da của thai nhi đã có khả năng tiết ra nước ối cho đến khi được 20 – 28 tuần tuổi tới khi các chấy gây xuất hiện thì đường tạo nước ối mới chấm dứt. Tới tuần thứ 20 của thai kỳ, huyết tương của thai nhi có thể thẩm thấu được qua niêm mạc hô hấp để tạo ra nước ối. Còn từ tuần thứ 16 của thai kỳ, hệ tiết niệu của bé đã bắt đầu hoạt động để bài tiết nước tiểu vào buồng ối để tạo ra nước ối.

2. Nguồn gốc từ màng ối

Màng ối bao phủ bánh nhau dây rốn cũng sẽ tiết ra nước ối.

3. Nước ối có nguồn gốc từ máu mẹ

Mẹ cần biết rằng, giữa các chất có trong máu mẹ và nước ối sẽ có sự trao đổi chất thông qua màng ối để từ đó giúp nước ối được tái tạo. Việc tái tạo nước ối có tính tuần hoàn này được thực hiện thông qua hệ tiêu hoá của thai nhi và dễ dàng nhận biết nhất ở tuần thứ 20 của thai kỳ.

Hiện tượng tái tạo nước ối này sẽ có mức độ tăng dần khi thai nhi đủ tuổi và sẽ giảm dần đi sau đó. Bởi vậy mới xuất hiện tình trạng thai nhi càng già tháng thì nguy cơ thiếu nước ối càng cao.

4. Nước ối từ sự tái hấp thu nước ối

Tới tuần thứ 20 của thai kỳ, nước ối còn được tạo ra từ việc thai nhi bắt đầu nuốt nước ối. Ngoài ra, nước ối còn được tạo ra nhờ sự tái hấp thu nước ối qua da, qua màng ối và qua dây rốn.

Nước ối có tác dụng gì?

Nước ối giúp tái tạo năng lượng, cung cấp dưỡng chất cho thai nhi, tránh được sự chèn ép quá mức bởi các tác động bên ngoài và bảo vệ thai nhi khỏi sự xâm nhập của vi khuẩn bên trong cơ thể mẹ.

• Bảo vệ thai nhi: Chất lỏng đệm (nước ối) giúp thai nhi có thể tránh khỏi những áp lực từ bên ngoài. Nước ối hoạt động giống như một chất có thể hấp thụ độ sốc để bảo vệ thai nhi trong bụng mẹ.
• Giúp kiểm soát nhiệt độ môi trường: Là một chất lỏng cách nhiệt giúp duy trì nhiệt độ ổn định và giữ ấm cho thai nhi.
• Kiểm soát nhiễm trùng: Các kháng thể có trong nước ối giúp bảo vệ thai nhi, tạo một môi trường vô khuẩn trong suốt thai kỳ và đến khi sinh.
• Hỗ trợ phát triển phổi và hệ tiêu hóa: Từ tuần thứ 34 của thai kỳ, mỗi ngày thai nhi sẽ hấp thụ khoảng 300 – 500ml nước ối bằng cách thở và nuốt chúng.
• Nước ối còn giúp thai nhi cử động tự do trong bụng mẹ tạo ra cơ bắp và xương, cho phép hệ xương phát triển đúng chuẩn. Hơn nữa, nhờ dịch lỏng quan trọng này, phổi của bé con mới dần hoàn thiện, thân nhiệt bé cũng ổn định hơn.
• Hỗ trợ dây rốn: Dây rốn với chức năng vận chuyển oxy và thức ăn từ nhai thai đến thai nhi, đảm bảo quá trình phát triển của thai nhi. Lượng chất lỏng có trong tử cung sẽ ngăn không có dây rốn bị nén lại.

Ngoài ra, khi sinh nở, nước ối còn hỗ trợ rất nhiều cho mẹ bầu. Sau khi vỡ ối, với đặc tính nhờ từ nước ối sẽ giúp bôi trơn đường sinh dục giúp mẹ dễ sinh hơn.

Chỉ số nước ối là gì?

Chỉ số nước ối được ký hiệu là AFI trong mỗi phiếu khám khi mẹ đi siêu âm. Dựa vào chỉ số này bác sĩ sẽ cho mẹ biết được chỉ số nước ối bình thường là bao nhiêu, có bị thiểu ối hay đa ối hay không. Thông thường, lượng mức nước ối theo tuần thai như sau:

• Ở 20 tuần tuổi, lượng nước ối vào khoảng 350ml, sau đó tăng lên 670ml vào 25-26 tuần.
• Thời điểm 32-36 tuần, lượng nước ối tăng thêm đến khoảng 800ml hoặc cao hơn.
• Đến tuần 40-42 giảm xuống còn khoảng 540-600ml. Đây là khoảng thời gian mẹ bầu sẽ có những dấu hiệu chuyển dạ. Do đó, bác sĩ cần nắm chỉ số nước ối để theo dõi tình hình sức khỏe của thai nhi.

Chỉ số nước ối như thế nào là bình thường?

Lượng nước ối của mỗi thai phụ có thể khác nhau và nó cũng tăng giảm tùy thuộc vào thời gian mang thai. Ở tuần thứ 37 lượng nước ối đạt cao nhất xấp xỉ khoảng 1000ml. Nhưng cũng có trường hợp nước ối trong bụng mẹ quá ít hay quá nhiều, một trạng thái như vậy được gọi là thiểu ối và đa ối. Cho dù là thiểu ối hay đa ối thì đều tiềm ẩn những nguy cơ đối với thai kỳ.

1. Đa ối là gì?

Đa ối sẽ làm cho bé khá di động trong tử cung nên dễ gây dây rốn quấn cổ, ngôi bất thường. Đa ối làm bụng mẹ căng to, gây khó thở, dễ cò cơn co tử cung và chuyển dạ sinh non làm tăng tỷ lệ tử vong khi sinh của trẻ.

2. Thiếu ối là gì?

Thiểu ối nếu xuất hiện sớm vào tam cá nguyệt thứ hai sẽ gây ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển của thai nhi. Vào tam cá nguyệt thứ ba, thiểu ối thường do thai suy dinh dưỡng, có thể gây chèn ép dây rốn, dễ bị suy thai và không bình chỉnh được ngôi thai có thể có những ngôi bất thường gây đẻ khó. Cùng theo dõi bảng chỉ số nước ối theo tuần bên dưới mẹ sẽ biết được với tuần thai hiện tại mình đang mang nước ối đang ở mức độ nào và có những lưu ý gì mẹ không thể bỏ qua.

3. Các phương pháp định lượng nước ối

Hiện có khá nhiều phương pháp giúp các bác sĩ có thể định lượng nước ối. Mặc dù vậy, phương pháp siêu âm bán định lượng nước ối là phương pháp phổ biến nhất hiện nay. Việc đo thể tích nước ối đo được bằng cách cộng 4 khoang nước ối ở 4 góc của buồng ối lại với nhau.

Chỉ số AFI (cm)	Mức độ	Lưu ý
< 3cm	– Vô ối	Con sẽ gặp nguy hiểm hơn nếu lượng nước ối rất ít dẫn đến tình trạng thiếu ối, vô ối, thai chết lưu hay sinh non.
<= 5cm	– Thiểu ối	Thiểu ối gây tăng tỷ lệ bị dị tật bẩm sinh, thai nhi phát triển không được khỏe mạnh.
6 – 12cm	– Lượng nước ối bình thường	Mẹ bầu có thể yên tâm với chỉ số này.
12 – 20 cm	– Dư ối	Dư ối nằm trong chỉ số này vẫn ở trong hạn mức an toàn, do đó mẹ bầu không cần quá lo lắng.
>20cm	– Đa ối	Các mẹ nên chú ý sẽ có khả năng ảnh hưởng đến thai, các bà mẹ có khả năng bị vỡ ối sớm, túi ối bị căng, sinh non, gây ra tình trạng nhau bong non, ngôi thai đảo lộn dẫn đến bất thường.

Ngoài phương pháp đo lượng nước ối trên, người ta cũng có thể sử dụng phương pháp tìm đo khoang ối lớn nhất trong buồng ối qua siêu âm để đánh giá thể tích nước ối. Tuy nhiên, việc siêu âm để đo và đánh giá thể tích nước ối cần được thực hiện và đánh giá ít nhất 2 lần liên tục và thực hiện cách nhau 2-6 giờ. Thể tích nước ối có thể thay đổi rất nhanh sau 12 giờ và màu sắc nước ối cũng thay đổi một cách nhau chóng chỉ sau 30 phút – 2 giờ.

Và để duy trì lượng nước ối ổn định trong suốt thai kỳ, không quá dư và quá thiếu, mẹ bầu cần có chế độ dinh dưỡng, nghỉ ngơi hợp lý khi mang thai, uống đủ nước, khám thai đều đặn, kiểm tra các chỉ số ối theo tuổi thai để kịp thời phát hiện những bất thường. Chúc mẹ và bé có một thai kỳ khỏe mạnh và hạnh phúc.